[accordion]
[acc_item title=”Spina Bifida nedir?”]

Spina bifida ayrık veya açık omurga anlamına gelir. En sık görülen doğuştan olma hastalıklardan birisidir. Ülkemizde her 1000 canlı doğumdan 3’ü spina bifida veya benzeri bir durumla doğmaktadır.  Sırt orta hattı üzerinde sadece deride gamze, yumuşak çıkıntı, renk değişikliği veya kıllı bölge görülen en hafif tipinden, omur kemiklerinin bir veya birkaçının arka kısmının yokluğu ve bu açıklıktan beyin zarları ve omurilik dokusununu fıtıklaştığı açık yara gibi değişik şekillerde doğumla birlikte karşımıza çıkabilir. Spina bifida başta myelomeningosel olmak üzere omuriliği etkileyen birçok şekilde görülebilir.

Genel anlamda omurilik, sinirlerden meydana gelmiş kapalı bir tüptür. Bu sinirler  kaslarınızdaki sinirlere beyninizden gelen emirleri ileterek kasların hareket etmesini sağlar. Aynı zamanda bu sinirler hissetmemizi de sağlar. Bebek, spina bifidalı doğmuşsa omurilik denen bu tüp kapanmamış demektir. Bu nedenle, omuriliği örten omurga ve deri de kapanmamış demektir. Bebek, sırtında bir açıklıkla doğmuştur ve sinirlerinden emirlerin geçmesinde bir güçlük vardır.  Sinirlerle beyin arasında düzgün bir bağlantı olmadığı zaman da, değişik derecelerde felçler(hareket etme ve hissetme kaybı veya yetersizliği) ortaya çıkar.

Hangi sinirlerin etkileneceği, sırttaki açıklığın bulunduğu yere bağlıdır. Sırttaki açıklık ne kadar yukarıda ise daha çok sayıda sinir etkilenmiş ve daha ağır bir felç durumu var demektir. Bu nedenle spina bifidalı bazı kişiler hiç veya pek az cihaz kullanırken bazıları tekerlekli sandalye kullanma durumunda kalmaktadır. Etkilenen kaslar yalnız hareket etmeyi sağlayan kaslar olmayıp idrar ve dışkı kontrolünü sağlayan kaslar da birçok hastada olaya katılır.

[/acc_item]
[acc_item title=”Nasıl meydana gelir?”]

Bugün cevaplamaya çalıştığımız çok önemli bir sorudur. Bildiğimiz tek şey, bir bebeğin spina bifidalı doğmasında hiç kimsenin suçunun olmamasıdır.

Vitamin B grubundan bir vitaminin (folik asid) rolü olabilir. Folik asidin omurilik tüpünün kapanmasına yardımcı olduğuna inanılmaktadır. Eğer annede yeterince folik asid yoksa bebeğin omurilik tüpü  uygun bir şekilde kapanmayabilir. Folik asid dışındaki bazı vitamin ve minerallerin de rolü olduğu düşünülmektedir. Bilinen başka bir husus da spina bifidanın kalıtımsal bazı nedenlere bağlı olarak meydana gelebileceğidir; çünkü,  bazı ailelerde spina bifida  daha sık görülmektedir. Sara nöbetlerini önlemek için annenin kullandığı bir ilacın (valproik asid) spina bifidaya neden olduğu bilinmektedir. Bugün için bilinmeyen pek çok sayıda başka nedenlerin de etkili olabileceği düşünülmektedir.

[/acc_item]
[acc_item title=”Ne zaman ortaya çıkar?”]Spina bifida gebeliğin çok erken safhalarında, anne karnındaki yaşamın 3. haftasında  oluşur.  Bebek anne karnına düştükten sonraki ilk 26 günde bebeğin omurgası oluşur. Bu ilk 26 günde daha anne hamile olduğunu bilmeden omurgada sorun olursa spina bifida karşımıza çıkar. Bu nedenle spina bifida için doğuştan olma bir bozukluk denmektedir.[/acc_item]

[acc_item title=”Tedavisi nedir?”]Spina bifidalı bebekler eğer myelomeningosel ile doğmuşlarsa, ilk 72 saatte sırtlarındaki kese ameliyatla kapatılır. Bu ameliyat tedavi edici değil daha kötü enfeksiyon ve gibi sorunların ortaya çıkmasını önlemek  için yapılmalıdır. Daha erken ameliyat olanlarda sinir hasarının azaldığı veya aynı kaldığı rapor edilmiştir. Hidrosefali gelişenlere beyindeki fazla sıvıyı kan dolaşımına boşaltan ve şant denen bir drenaj sistemi yerleştirilir. Son yıllarda “üçüncü ventrikülostomi” adı verilen yeni bir ameliyat yöntemi şant yerine kullanılmaya başlanmıştır. Daha doğal bir yöntem olduğu ve şantların yol açtığı komplikasyonların bunda görülmediği bildirilmektedir. Böbrek fonksiyonlarını ve kullanabildiği kasları korumak da tedavinin en önemli amaçlarından biridir.[/acc_item]

[acc_item title=”Tedavi sonrası tamamen iyileşebilir mi?”]Genellikle hayır. Ameliyatlar çoğu zaman mevcut durumu korumak daha fazla problem çıkmasını önlemek için yapılır. Ameliyatlarla veya bazı tedavi yöntemleri ile bu hastaların yaşamları mümkün olduğunca normale yakın hale getirilmeye çalışılır. Tamamen sağlıklı biri haline gelemeseler de bağımsız ve aktif yaşayabilmeleri mümkündür. Ancak bu, tıbbi destek yanında, büyük ölçüde toplumsal yaşamdaki engellerin ortadan kaldırılmasına da bağlıdır.[/acc_item]

[acc_item title=”Erken tanı önemli midir?”]Erken tanı anne karnında iken bebeğin sorunlarının belirlenmesi anlamında önemlidir. Doğumun ve doğum sonrası ilk 72 saatte gerekebilecek ameliyatların planlanması anlamında önemlidir. Gebelikte yapılan ikinci düzey ultrasonografi ile bebeğin sırt bölgesi ve başındaki sorunlar takip edilir. Doğum sonrası ihtiyaca göre tedavi planlanır.[/acc_item]

[acc_item title=”Folik asit nedir?”]Vitamin B grubundan bir vitamindir. Folik asidin hücre bölünmesi ve büyümesinde önemli görevleri olan bir vitamindir. B grubu olduğundan suda erir ve depolanmaz. B) olarak da tanımlanmaktadır. Anne karnındaki bebekte omurilik tüpünün kapanmasına yardımcı olduğuna inanılmaktadır. Eğer annede yeterince folik asid yoksa bebeğin omurilik tüpü  uygun bir şekilde kapanmayabilir. Folik asid dışındaki bazı vitamin ve minerallerin (çinko gibi)de rolü olduğu düşünülmektedir.[/acc_item]

[acc_item title=”Bu hastalığın önlenmesi mümkün müdür?”]Bugün için tamamen ortadan kaldırılması mümkün değildir. Son yıllardaki çalışmalar gebelik öncesi dönemde alınan Folik Asit vitamini ile bu hastalığın önemli ölçüde önlenebileceğini göstermiştir. Önerilen gebelikten en az 1 ay öncesinden başlayarak günlük 0.4mg /gün folik asid vitamini kullanmaktır. Ailede spina bifida görüldüyse, önceki gebelikte spina bifida varsa anne veya babada spina bifda varsa  5 mg /gün folik asid vitamini kullanmak ve gebeliğin ilk 3 ayında da bu ilaca devam etmek gebelikteki spina bifida görülme oranını %75-85 oranında azaltmaktadır.  Günümüzde birçok gelişmiş ülkede tüm anne adayları daha gebe kalmadan önce Folik asit almaya başlamaktadır. Çünkü anne gebe kaldığını öğrendikten sonra artık spina bifidayı önlemek için zaman geçmiş olmaktadır. Bu durumda bebeğin spina bifidalı olup olmadığını anlamak için hamileliğin 16-18. haftaları arasında bir kan testi (AFP) ve Ayrıntılı Ultrason incelemesi yapılması gerekir. Bunlarla bebek spina bifidalı ise %75-80 oranında tanı koyulur. Aile bu konuda bilgili ve deneyimli bir doktor ile konuşarak bu dönemde gebeliği sonlandırmaya karar verebilir. Ancak ileride farklı bir yaşamın kendilerini beklediğini bilmelerine rağmen gebeliği sürdürmeyi ve bebeklerine ellerinden geldiğince iyi şekilde bakmayı seçen çok sayıda aile de mevcuttur.  Bu durumda hekime düşen görev buna saygı göstererek aileyi en iyi şekilde bilgilendirmek ve bebeğin uygun şartlarda doğarak tıbbi müdahalelerinin yapılmasına olanak sağlamaktır.[/acc_item]

[acc_item title=”Ülkemizde spina bifidayı önlemek için ne yapılabilir?”]Dünyada 80 den fazla ülkede unlara folik asid eklenmesi kanunlar ile zorunlu hale getirilmiştir. Ülkemizde de sağlık bakanlığı ve tarım bakanlığı nezdinde derneğimizin çalışmaları mevcuttur. Ülkemizde de tüm buğday, pirinç ve mısır unlarına folik asid eklenmesi ile spina bifida, yarık damak dudak, ön duvar anormallikleri, bazı kalp ve böbrek anormalliklerinin doğumda görülme oranları düşürülebilecektir.[/acc_item]

[/accordion]

Leave a Comment

Translate »